O SZKOLE

1916

Jan Miłkowski, dyrektor Wyższych Kursów Pedagogicznych, zakłada gimnazjum żeńskie z programem szkół męskich. Szkoła mieści się na ulicy Mokotowskiej 61.

1919

Z inicjatywy Teodory Męczkowskiej, wówczas wizytatorki w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, szkołę Jana Miłkowskiego przejmuje Państwo Polskie i zostaje na jej podstawie utworzone Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Narcyzy Żmichowskiej. Ma ono charakter nowatorski, przyjmuje bowiem do IV klasy gimnazjum absolwentki szkół powszechnych. Jego celem jest udostępnienie kształcenia dla dziewcząt z niezamożnych rodzin i przeciwdziałanie społecznemu wykluczeniu. 

Patronka szkoły Narcyza Żmichowska (1819-1876)

- w młodości brała udział w konspiracji niepodległościowej, co przypłaciła 2 letnim więzieniem w Lublinie,

- była znaną pisarką („Poganka”) i poetką, której twórczość znajdowała żywy oddźwięk w ówczesnych elitach,

- stworzyła oryginalny program dydaktyczny dla dziewcząt, jej przeslaniem do uczennic był wiersz „Do moich dziewczynek”,

- widziała przyszły rozwój naszego kraju w powiązaniu z Europą: „kraj wówczas tylko może rozwijać się szczęśliwie, jeżeli będzie ogniwem łańcucha ogólnoeuropejskiej kultury. A stąd płynie  drugi kardynalny warunek szczęścia narodu: postęp cywilizacyjny”,

- w opinii współczesnych była ikoną walki o równouprawnienie kobiet,

- jej poglądy po odzyskaniu niepodległości były popularne wśród wielu Polek i Polaków.

1921

Przekształcenie szkoły w gimnazjum 5-letnie przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

1923

Pierwsza matura, do której podchodzą wychowanki prof. Antoniny Ptaszyckiej. Zdaje ją co najmniej 12 uczennic.

1932

Reforma strukturalna szkolnictwa.  „Żmichowska” staje się 4-letnim gimnazjum i 2-letnim liceum.

1932-35

Towarzystwo Przyjaciół Państwowego Gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej kupuje działkę leśną w Zalesiu Górnym i buduje dom (z 50 miejscami sypialnymi) o charakterze rekreacyjno-dydaktycznym. 

1919-1939

W "Żmichowskiej" kształci się rocznie około 260 uczennic.  Maturę zdaje co najmniej 317 dziewcząt.

1939

W wyniku bombardowań i pożarów szkoła ulega zniszczeniu (spłonęły dokumenty szkoły, wyposażenie pracowni i większość księgozbioru). 

Udział uczennic i Grona Pedagogicznego w obronie Warszawy. 

Próby kontynuowania nauki po kapitulacji Warszawy w salach Gimnazjum im. Królowej Jadwigi.

1939-44

Organizacja tajnego nauczania na poziomie maturalnym. W warunkach konspiracyjnego nauczania maturę zdaje co najmniej 96 uczennic.

Udział uczniów i nauczycieli w działalności konspiracyjnej.

…

Aleksandra Grzeszczak, absolwentka Żmichowskiej, pseud. „Oleńka”, sanitariuszka w Batalionie ZOŚKA, odznaczona Krzyżem Walecznych, rozstrzelana na Pawiaku 30 stycznia 1944.

Zofia Kasperska, matura uzyskana na tajnych kompletach w Żmichowskiej w 1944, pseud. „Wanda”, „Zosia”, łączniczka w Batalionie ZOŚKA, odznaczona Krzyżem Walecznych, poległa 9 września 1944 na ul. Książęcej.

Irena Kołodziejska, tzw. mała matura w Żmichowskiej w 1939, matura na tajnych kompletach w 1941, pseud. „Irena”, łączniczka i sanitariuszka w Batalionie ZOŚKA, dwukrotnie odznaczona Krzyżem Walecznych, poległa 31 sierpnia 1944r.

Anna Wajcowicz, matura na tajnych kompletach Żmichowskiej w 1944, pseud. „Hanna”, łączniczka w Batalionie ZOŚKA, odznaczona Krzyżem Walecznych, poległa 1 sierpnia 1944 w walkach na ul. Okopowej.

…

1945 - 1951

Staraniem Grona Pedagogicznego i ówczesnego kuratorium warszawskiego w roku szkolnym 1945/46 wznowiono działalność Żmichowskiej. Rola szkoły w tym okresie nie polegała tylko na pracy dydaktyczno-wychowawczej, ale i  na stworzeniu  podstaw  materialnych działalności szkoły, a także pomocy w rozwiązywania problemów egzystencjalnych uczennic i nauczycieli.

Zajęcia lekcyjne "bezdomnych” Żmichowianek odbywają się na drugiej zmianie w gościnnych murach Rejtana na ul. Rakowieckiej 23. 

 
W wyniku starań dyrektor Ludmiły Matusewicz, Grona Pedagogicznego i rodziców  "Żmichowska" otrzymuje lokalizację na ulicy Klonowej, w zabudowaniach Szkoły Ziemi Mazowieckiej, w znacznej mierze zniszczonych, a w części zajętych przez drukarnię miejską.

Odzyskujemy zdewastowany i rozkradziony w czasie wojny Szkolny Ośrodek w Zalesiu. Remont domu, pozyskanie umeblowania i organizacja wycieczek, obozów i kolonii dla młodzieży.

Rok szkolny 1947/1948 kończymy we własnych murach. 

W Żmichowskiej utworzona zostaje międzyszkolna pracownia fizyki, w której także mają zajęcia uczniowie Rejtana.

W 1949 odbywa się pierwsza powojenna matura. Świadectwa uzyskują 54 uczennice.

Przejęcie od drukarni miejskiej przyznanego szkole budynku (Klonowa 18), jego remont i adaptacja. 

Uwieńczone powodzeniem starania o działkę po zburzonym budynku na Klonowej 14. Budowa i nowe możliwości.

1950-1960

Egzamin dojrzałości zdaje 1236 uczennic.

1955-56

"Żmichowska" zostaje szkołą stowarzyszoną UNESCO i wykorzystuje szansę otwarcia się na świat. 

Szkoła zmienia profil na romanistyczny.

1958-2019

Kolejne edycje programu wymian młodzieży ze szkołami francuskojęzycznymi.

Żmichowska poznaje Anglię, Szkocję i Irlandię - wyjazdy edukacyjne młodzieży.

1959

Zjazd wychowanek na jubileusz 40-lecia szkoły. Policzyliśmy się.

W roku 40-lecia Gimnazjum i Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej liczyło 720 uczennic, zaś Grono Pedagogiczne 38 osób.

1961-1970

Maturę zdaje 1495 uczennic i uczniów.

1962-64

Koniec historii "Żmichowskiej" jako szkoły żeńskiej. Przyjęcia pierwszych uczniów. Koedukacja. 

Powstają klasy z rozszerzonym nauczaniem języka francuskiego, który w części klas jest językiem wykładowym.

1971 – 1980

1511 uczennic i uczniów uzyskuje maturę.

1972

Profesor naszej szkoły Barbara Kryda publikuje swoisty manifest niepokornych. Ukazuje się on w "Polityce" p.t.: „My tak uczyć nie chcemy. Wyznania nauczycielki”.

1978

Szkoła otrzymuje medal UNESCO.

1981–1990

970 uczennic i uczniów uzyskuje maturę.

1991–2000

1123 uczennic i uczniów uzyskuje maturę.

1991

Powstanie pierwszych klas dwujęzycznych jednocześnie w 5 liceach w Polsce, w tym w "Żmichowskiej".

1991-2021

Czas remontów, czyli niekończąca się opowieść. Remont kapitalny prowadzony w czasie działalności szkoły: wymiana instalacji elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, okien i drzwi, odnowienie elewacji oraz odbudowanie auli szkolnej.

1995

Powstaje Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum imienia Narcyzy Żmichowskiej.

1996

Pierwsza matura dwujęzyczna.   

1998

"Żmichowska" organizuje Dzień Europejski.

1998-2018

200 rocznica urodzin Adama Mickiewicza zapoczątkowała realizację wieloletniego projektu promocji czytelnictwa i poznawania naszej oraz światowej spuścizny literackiej pod nazwą DNI LITERATURY.   Każdego roku przez 2-3 dni w „Żmichowskiej” trwa festiwal literatury. Odbywają się przedstawienia, dyskusje, warsztaty, spotkania z twórcami, projekcje filmów i wystawy w bibliotece.

Twórczość Adama Mickiewicza – 1998. Literatura angielska – 1999. Warszawa w literaturze – 2000.

Literatura fantastyczna – 2001. Literatura zachodnioeuropejska – 2002. W kręgu poezji – 2003.

Literatura i kultura Dalekiego Wschodu – 2004. Literatura SŁOWIAŃSZCZYZNY- 2005.

Literatura IBEROAMERYKAŃSKA - 2006. Wyspiański, Conrad, Szymanowski – 2007.

MŁODOŚĆ. HERBERT I INNI – 2008. Konkurs przedstawień – 2009.

W świecie wyobraźni - 2010  W kręgu romantyzmu - 2011

Polscy Żydzi – Polska wielokulturowa. – 2012  Twórczość Sławomira Mrożka - 2013

WOLNOŚĆ – 2014. Herbatka z Przyborą. – 2015 SZEKSPIR - 2016

BELLE EPOQUE. – 2017  SAPERE AUDE - 2018

1999

Reforma strukturalna w polskim szkolnictwie. "Żmichowska" staje się Zespołem Szkół, w którego skład wchodzą XV Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Narcyzy Żmichowskiej oraz Gimnazjum nr 34 z Oddziałami Dwujęzycznymi

2001-2010

1188 uczennic i uczniów uzyskuje maturę.

2002

„Nauczanie dwujęzyczne z perspektywy ucznia” – konferencja zorganizowana przez nauczycieli i uczniów naszej szkoły, w której brała udział młodzież ze szkół dwujęzycznych z 13 krajów Europy.

2003-2021

Interdyscyplinarny projekt wychowawczo-edukacyjny: "Żmichowska Szkoła Radości". Corocznie w czasie rekolekcji odbywają się różnorodne zajęcia: warsztaty (literackie, plastyczne, muzyczne, kulinarne), spektakle teatralne, koncerty, spotkania z zaproszonymi gośćmi, wystawy w bibliotece, odwiedziny hospicjów, domów dziecka i świątyń. W każdym roku wybierany jest inny motyw.

RADOŚĆ – 2003. ŚWIATŁO – 2004. SŁOWO – 2005. ŻYCIE – 2006. CZAS – 2007.

CISZA – 2008.  PŁOMIEŃ – 2009. ZNAK – 2010. DROGA -2011. SERCE – 2012.

ŹRÓDŁO – 2013.  SMAK – 2014.  GŁOS – 2015. PRAWDA – 2016. SIEĆ – 2017.

GWIAZDA – 2018. POKÓJ - 2019. PIĘKNO – 2020. RUCH - 2021

W roku 2021 po raz pierwszy "Żmichowska Szkoła Radości” odbyła się online i miała charakter międzynarodowy. Spotkaliśmy się z gośćmi m.in. z Włoch, Japonii, Brazylii, Indii i Wietnamu.

XX Żmichowska Szkoła Radości – SZUM - marzec 2022.

2004-2021

Dni FRANKOFONII to święto języka i kultury francuskiej, odbywające się każdego roku w marcu. W Żmichowskiej królują wtedy barwy frankofonii: wykłady, przedstawienia i koncerty piosenek w języku francuskim oraz specjały kuchni francuskiej.

2005-2021

Projekt "Wielkie Książnice Narodowe i ich rola w kulturze". Ma charakter interdyscyplinarny i jest związany z nauczaniem języka polskiego, historii, muzyki, sztuki i wiedzy o kulturze. Zajęcia odbywają się  przede wszystkim w Bibliotece Narodowej, Bibliotece Głównej Województwa Mazowieckiego i w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Lekcje pokazują działanie wielkich bibliotek, które zarówno w przeszłości, jak i obecnie, stoją na straży tożsamości narodowej.

2006-2022

Z inicjatywy uczniów powstaje projekt: Teatralny Festiwal Amatorski - Żmichowska TFAŻ, będący konkursową prezentacją  dokonań warszawskich teatrów szkolnych. Nagrody przyznaje jury i publiczność. TFAŻ jest już z nami 15 rok.

2006-2018

W rocznicę śmierci Jacka Kaczmarskiego  na murach naszej szkoły została odsłonięta tablica pamiątkowa, przypominająca, że był Żmichowiakiem. Powstaje Koło Miłośników Twórczości Jacka Kaczmarskiego.

Projekt literacko – muzyczny: „Żmichowska śpiewa poezje Jacka Kaczmarskiego to: coroczne  koncerty naszych uczniów i absolwentów, wystawy przedstawiające poezję barda Solidarności, przygotowywane przez Koło Przyjaciół Biblioteki i spotkania dyskusyjne.

Wstępem do projektu była prezentacja filmowo-muzyczna w 50 rocznicę urodzin Jacka Kaczmarskiego pt.: „A twórczość pozostała”. (2007).

„ŻMICHOWSKA śpiewa Jacka Kaczmarskiego” - 2008, 2009.

„…A źródło wciąż bije...” -  2010.

„Jacka Kaczmarskiego obrazy poezją malowane…” – 2011.

.„Jacka Kaczmarskiego historia w poezje przekuwana”- 2012.

„Jacka Kaczmarskiego tańce ze związanymi nogami” – 2013.

„Jacka Kaczmarskiego lęki egzystencjalne – 25 lat wolności” -  2014.

„Jacka Kaczmarskiego z Rodakami rozmowy, czyli rzecz o tolerancji” – 2015.

„Jacka Kaczmarskiego piosenki śpiewane mimochodem” – 2016.

„Jacka Kaczmarskiego Rzeczpospolitych opisanie” - 2017.

„Jacka Kaczmarskiego pochwała przezorności”. 2018

W ramach projektu odbyło się 11 koncertów.

2009

Gimnazjum nr 34 z Oddziałami Dwujęzycznymi zostaje przekształcone w Gimnazjum Dwujęzyczne nr 34 im. Narcyzy Żmichowskiej.

2010-2014

„Być jak doktor House” – konkurs wiedzy medycznej dla gimnazjalistów.

2011 – 2022

Projekt: DZIEŃ NAUK ŚCISŁYCH. Zajmujemy się palącymi problemami naszej cywilizacji: woda, energia, środowisko, zdrowie czy zmysły.

2011-2020

1291 uczennic i uczniów uzyskuje maturę.

2013-2022

Dzień Kultury Żydowskiej - projekt edukacyjny poświęcony literaturze i kulturze żydowskiej.

2013

Święto Niepodległości w Żmichowskiej to coroczny program wystaw, śpiewania pieśni patriotycznych, okolicznościowych gazetek, filmów i przedstawień.

2013-2022

Projekt „Żmichowska śpiewa”. Jest to prezentacja piosenek wykonywanych, także w językach obcych, przez naszych gimnazjalistów, licealistów i absolwentów. Finalnym rezultatem projektu są płyty profesjonalnie nagrane oraz koncerty. Projekt został wyróżniony Warszawską Nagrodą Edukacji Kulturalnej i Nagrodą UNESCO. Wydaliśmy dotychczas 6 płyt, a obecnie trwają prace nad edycją 7.

Projekt „Zdrowy Żmichowiak”, promujący zdrowy i aktywny styl życia. Warsztaty, wykłady, filmy, spotkania oraz dużo aktywności fizycznej.

„ŻmichoVelo” – majowa rywalizacja nauczycieli i uczniów: kto przejedzie na rowerze, deskorolce, wrotkach, hulajnodze lub przebiegnie najdłuższy dystans?    

2016-2018

W ramach programu Erasmus+ realizujemy projekt: „Żmichowska – Europejska Szkoła Przyszłości”

2018 - 2000

Uczestniczymy w 3 letnim międzynarodowym projekcie „Maths&Languages”. Bierze w nim udział 10 szkół z krajów Unii Europejskiej.  W ramach projektu uczniowie prowadzą prace badawcze pod kierunkiem nauczycieli matematyki i pracowników wyższych uczelni.

2018-2019

Projekt literacki „Witkacy i reszta świata”. Podstawą projektu był cykl 4 wykładów prof. Tomasza Bocheńskiego – literaturoznawcy, krytyka literackiego i eseisty. Wykłady: I – „Witkacy”, II – „Metamorfozy u Schulza”, III – Gombrowicz”,  IV - „Rozmowy istotne o …Leśmianie”.

2019

ŻMICHOWSKA  1919-2019. Świętujemy stulecie szkoły. Zmieniają się czasy – zmienia się Zmichowska, ale od jej powstania niezmienna pozostaje misja szkoły: wychowanie w atmosferze szacunku i radości, mądrego, kreatywnego, wrażliwego na potrzeby innych i otwartego na świat młodego człowieka.

Prezentacja projektów edukacyjno-wychowawczych i osiągnięć współczesnej Żmichowskiej, spotkania uczniów, absolwentów i nauczycieli. Dyskusje, wystawy, wykłady, występy i kawiarenki.

W ŻMICHOWSKIEJ uczy się 711 uczennic i uczniów w 23 klasach. Grono Pedagogiczne liczy 66 pedagogów, w tym 36 nauczycieli dyplomowanych, 23 mianowanych, 4 kontraktowych i 3 stażystów. Administrację i obsługę szkoły zapewnia 14 osób.

Utrzymujemy więzi z nauczycielami Seniorami. Każdego roku w marcu spotykamy się, aby porozmawiać przy kawie, herbacie i ciastkach. Seniorzy są  zapraszani i biorą udział w życiu szkoły: w koncertach, przedstawieniach uczniowskich, wystawach i rocznicach.

Powstaje Izba Pamięci ŻMICHOWSKIEJ.

2020

Wirtualna Bibilioteka Żmichowska -  strona na Facebooku, poświęcona kulturze, sztuce, literaturze i historii naszej szkoły.

Nagrody dla naszych nauczycieli

Profesorki naszej szkoły Monika Szczucka w 2004 i Sylwia Sawicka 2014 otrzymały Order Palm Akademickich  – odznaczenie francuskiego Ministra Edukacji Narodowej.

Profesor Ewa Drobek wyróżniona w Konkursie Nauczyciel Roku 2019, laureatka Global Teacher Award 2019 dla najlepszych nauczycieli świata.

Dyrektorzy  Żmichowskiej

1. Maria Kiernikowa (1919-1944)

2. Ludmiła Matusewicz (1945-1950)

3. Anna Lewandowska (1950-1968)

4. Hanna Kocan (1969-1977)

5. Gabriel Rżysko(1977-1983)

6. Jerzy Zieliński (1983-1986)

7. Barbara Iwanowska (1986-1993)

8. Janina Jędrzejewska (1993-1994)

9. Ewa Wawrzeniecka (1994-2005)

10. Joanna Chrapkowska (2005-2024)

11. Beata Przybysz (2024 - 

Nasze publikacje

„40-lecie Gimnazjum i Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej. Pamiętnik Zjazdu byłych wychowanek w Warszawie – 29 listopada 1959”, LSW Warszawa 1960.

"Złote Gody". Numer jubileuszowy z okazji 50-lecia Liceum  Ogólnokształcącego im.  Narcyzy Żmichowskiej.  Warszawa 1969. Opieka Barbara Kryda.

"Osiemdziesiąt lat ŻMICHOWSKIEJ. Jubileusz XV Liceum Ogólnokształcącego im. Narcyzy Żmichowskiej". (1999). Oficyna Naukowa. Warszawa 1999.

„DZIEWIĘĆDZIESIĄT LAT ŻMICHOWSKIEJ”. Opracowanie Izabela Gac. Warszawa 2009

„Żmichowska Szkoła Radości. Projekt Edukacyjno-Wychowawczy. Warszawa 2002- 2012”. Maria Głowacka. Warszawa 2012

„Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Narcyzy Żmichowskiej. 1919-2014. Rok Jubileuszowy”. Opracowanie redakcyjne Maria Głowacka. Warszawa 2014

„Jacek Kaczmarski. Żmichowska, Trwała pamięć”. Zapis 10 lat realizacji projektu „Żmichowska śpiewa poezje Jacka Kaczmarskiego”. Opracowanie Urszula Szambelan. E-book 2017

„Żmichowska Szkoła Radości. Czas rekolekcji w szkole”. Opracowanie redakcyjne: Maria Głowacka, współpraca ks. Piotr Rymuza. Podsumowanie realizacji interdyscyplinarnego projektu edukacyjno- wychowawczego za lata 2002 – 2017 Warszawa 2017

Internetowy Magazyn Żet – 15 numerów. Nr 10 (ponad 100 stron) poświęcony jest 100-leciu Żmichowskiej

                                                                                   Opracowała Urszula Ewa Szambelan